Akne vulgaris nedeniyle isotretinoin kullanan hastalarda ilaç yan etkilerinin yaş, cinsiyet ve ilaç dozu ile ilişkisi

Amaç: Akne vulgaris, pilosebase ünitenin kronik enflamatuvar bir hastalığıdır. Oral izotretinoin akne tedavisinde uzun yıllardır kullanılan en etkili tedavi ajanıdır. Çalışmamızda ilacın yan etkilerini tespit etmeyi ve bunların yaş, cinsiyet ve ilaç dozu ile bağlantısını araştırmayı amaçladık.
Gereç ve Yöntem: Çalışmamızda, yaşları 14-34 arasında değişen, izotretinoin kullanan, 149 orta veya şiddetli akne vulgarisli hasta yer aldı. Sekiz hasta çeşitli sebeplerle tedaviye devam etmedi. Günlük izotretinoin dozu 0,5 mg/kg’nin altında başlandı. Tüm hastalarda en az 120 mg/ kg kümülatif doz hedeflendi. Hastalar yan etkiler açısından aylık olarak değerlendirildi.
Bulgular: Tedaviyi tamamlayan 141 hastanın 106’sı (%75,2) kadın, 35’i (%24,8) erkekti. Hastaların %100’ünde keilitis, %66’sında kseroderma, %44,7’sinde fotofobi, %42,6’sında hafif burun kanaması, %36,9’unda göz kuruluğu görüldü. Bel ağrısı hastaların %41,1’inde, kas ağrısı %29,1’inde, eklem ağrısı %19,1’inde ve baş ağrısı %13,5’inde görüldü. Serum lipit düzeyleri hastaların %20,6’sında, karaciğer enzim düzeyleri ise hastaların %7,8’inde yüksekti. Kas ağrısı ve bel ağrısı kadın hastalarda daha yüksekti (sırasıyla; p=0,045, p=0,019). İlaç dozu 0,5 mg/ kg/günün üzerinde olan hastalarda kseroderma, kas ağrısı ve akne tetiklenmesi daha fazlaydı (sırasıyla; p=0,004, p=0,001, p=0,012). Yirmi yaşından büyük hastalarda kas ağrısı daha fazlaydı (p=0,003).
Sonuç: İzotretinoin tedavisi uzun süreli bir tedavi olduğu için hasta uyumu önem arz etmektedir. Hangi hasta grubunda hangi yan etkilerin ne sıklıkta olduğunu iyi bilmek ve hastaları önceden bu konuda bilgilendirmek hastanın hekime olan güvenini arttıracaktır ve uyum problemini minimuma indirecektir.

The correlation of age, gender and drug dose with side effects of isotretinoin in patients with acne vulgaris

Background and Design: Acne vulgaris is a chronic inflammatory disease of pilosebaceous unit. Oral isotretinoin is the most effective agent that has been used for many years in acne treatment. The purpose of our study was to determine the side effects of the isotretinoin and to examine the correlation between these side effects, and age, gender and drug dose.
Materials and Methods: One hundred forty nine patients with moderate or severe acne vulgaris (age between: 14-34 years) using isotretinoin were included. Eight patients discontinued treatment for various reasons. Daily isotretinoin dose was started as less than 0.5 mg/kg/day. A cumulative dose of at least 120 mg/kg was targeted in all patients. The patients were assessed in terms of side effects on a monthly basis.
Results: Of the 141 patients who have completed the treatment, 106 (75.2%) were female and 35 (24.8%) were male. Cheilitis was seen in 100%, xeroderma in 66%, photophobia in 44.7%, mild epistaxis in 42.6%, and xerophthalmia in 36.9% of the patients. Lumbar pain was seen in 41.1%, myalgia in 29.1%, arthralgia in 19.1%, headache in 13.5% of the patients. Serum lipid levels increased in 20.6% of the patients, while liver enzyme levels increased in 7.8% of the patients. Myalgia and lumbar pain was more common in females (p=0.045, p=0.019, respectively). Patients who received higher than 0.5 mg/kg/day dose had more xerosis, myalgia and triggering acne complaints (p=0.004, p=0.001, p=0.012, respectively). Myalgia were found to be more common in patients who were older than 20 years old (p=0.003).
Conclusion: Because the use of isotretinoin is a long-lasting treatment method, patient compliance is of paramount importance. Knowing how frequent side effects will occur in different patients groups and informing the patients beforehand will increase patients’ confidence towards to physician and minimize the compliance problems.