Dermatological adverse effects of COVID-19 vaccines
Elçin Akdaş, Nilsel İlterGazi University Faculty of Medicine, Department of Dermatology, Ankara, TurkeyStudies for vaccine development have been completed in an unprecedented time to prevent further outbreak of the dangerous and potentially fatal coronavirus disease-2019 (COVID-19) caused by severe acute respiratory syndrome-coronavirus-2 (SARS-CoV-2). Some of these vaccines have been approved by various authorities and made available worldwide. While vaccine applications continue globally, the number of dermatological side effects reported after vaccination is increasing daily. Many cutaneous reactions have been reported in the literature, such as injection site reactions, pernio lesions, pityriasis rosacea, herpes zoster, and exacerbations of chronic inflammatory dermatoses such as atopic dermatitis and psoriasis. Most COVID-19 vaccines require two doses and a booster dose, and considering the new variants of the coronavirus, vaccination is estimated to continue for a while. In this context, dermatologists are more likely to encounter vaccine-related dermatological side effects in their daily practice. Dermatologists play an essential role in many issues such as diagnosis and treatment of cutaneous reactions after COVID-19 vaccination, informing patients and providing necessary counseling. This perspective will also provide helpful information for the future in terms of vaccination strategies to be developed for repeated doses. In this study, most of the cutaneous reactions reported after COVID-19 vaccination in the current literature are reviewed.
Keywords: SARS-CoV-2, COVID-19, vaccines, cutaneous reaction, skin findings, adverse effects, Sinovac, CoronaVac, Pfizer-BioNTech, Moderna, AstraZeneca, Johnson & Johnson JanssenCOVID-19 aşılarının dermatolojik yan etkileri
Elçin Akdaş, Nilsel İlterGazi Üniversitesi Tıp Fakültesi, Dermatoloji Anabilim Dalı, Ankara, TürkiyeŞiddetli akut solunum yolu sendromu-koronavirüs-2’nin (SARS-CoV-2) neden olduğu tehlikeli ve potansiyel olarak ölümcül seyredebilen koronavirüs hastalığı-2019 (COVID-19) salgınından korunmak için aşı geliştirme çalışmaları eşi benzeri görülmemiş bir sürede tamamlanmıştır. Bu aşılardan bazıları çeşitli otoriteler tarafından onaylanmış ve dünya çapında kullanıma sunulmuştur. Küresel çapta aşı uygulamaları devam ederken, aşılama sonrası bildirilen dermatolojik yan etkilerin sayısı gün geçtikçe artmaktadır. Literatürde enjeksiyon bölgesi reaksiyonları, pernio lezyonları, pitriazis rozea, herpes zoster, atopik dermatit ve psoriazis gibi kronik enflamatuvar dermatozların alevlenmeleri gibi birçok kutanöz reaksiyon bildirilmiştir. Çoğu COVID-19 aşısı iki doz ve takviye doz gerektirmekte, aynı zamanda koronavirüsün yeni varyantları göz önüne alındığında aşı uygulamasının bir süre daha devam edeceği tahmin edilmektedir. Bu bağlamda dermatologların günlük pratiğinde aşılara bağlı dermatolojik yan etkilerle karşılaşma olasılıkları daha fazladır. COVID-19 aşısı sonrası kutanöz reaksiyonlarının tanı ve tedavisi, hastaların bilgilendirilmesi ve gerekli danışmanlığın sağlanması gibi birçok konuda dermatologların önemli bir rolü bulunmaktadır. Bu bakış açısı, tekrarlanan dozlar için geliştirilecek aşılama stratejileri açısından da geleceğe yönelik faydalı bilgiler sağlayacaktır. Bu makalede, güncel literatürde COVID-19 aşısı sonrası bildirilen kutanöz reaksiyonların çoğu gözden geçirilmiştir.
Anahtar Kelimeler: SARS-CoV-2, COVID-19, aşılar, kutanöz reaksiyon, deri bulguları, yan etkiler, Sinovac, CoronaVac, Pfizer-BioNTech, Moderna, Astrazeneca, Johnson & Johnson JanssenCorresponding Author: Elçin Akdaş, Türkiye
Manuscript Language: Turkish